سوربیتول (Sorbitol) با فرمول شیمیایی C6H14O6 یک شیرینکننده مصنوعی است که به عنوان جایگزین شکر استفاده میشود. این ماده نوعی کربوهیدرات با نام دیگر الکل قند است که کالری آن تنها یک سوم شکر است، اما قدرت شیرینکنی آن حدود 60 درصد شکر است. سوربیتول در محصولات خوراکی بدون قند یا در داروهای ضد سرفه استفاده میشود. این شیرینکننده مصنوعی از واکنش کاهش گلوکز تهیه میشود.
- خواص فیزیکی
سوربیتول در ساختار خود هیچ گروه کربونیلی ندارد و بیش از یک گروه هیدروکسیل در آن وجود دارد. این ماده به خوبی در آب حل میشود و به میزان اندکی هم در اتانول قابل حل است.
از نظر مقدار کالری، سوربیتول دارای حدود 2.6 کالری در هر گرم میباشد که بسیار کمتر از شکر (که دارای 4 کالری در هر گرم است) است. این موضوع موجب شده که در برخی محصولات غذایی، سوربیتول به عنوان جایگزینی برای شکر مورد استفاده قرار گیرد.
در ادامه مشخصات فیزیکی این ماده در جدول قابل مشاهده است:
جدول
شیمیایی فرمول | C6H14O6 |
دما ذوب | 96-94 درجه سانتی گراد |
جرم مولکولی | 17.182 گرم بر مول |
نام های دیگر | گلوسیتول، سوربیالکس، الکل قندی، پلی ال |
طعم – بو | شیرین – بدون بو |
- سوربیتول در مواد غذایی
سوربیتول با ویژگیهای خاصی نظیر مقدار کالری پایین، قند کم، دمای اکسیداسیون پایین، توانایی ایجاد اثر خنک کننده، امکان فشردهسازی، مقاومت به پوسیدگی و ویژگیهای دیگر، در انواع مواد غذایی، نوشیدنی، و محصولات گوشتی به صورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
این ماده به عنوان یک جایگزین شکر و به عنوان ماده مغذی در شیرینکنندهها و محصولات غذایی به کار میرود. سوربیتول به عنوان یک عامل کالتینگ (بستهبندی و انتقال مواد غذایی)، تثبیتکننده، و ماده نگهدارنده نقش مهمی ایفا میکند. از طریق مرطوب کردن مواد غذایی، سوربیتول میتواند از خشک شدن آنها جلوگیری کند، عطر و طعم طبیعی آنها را حفظ کند و ماندگاری محصولات غذایی را افزایش دهد.
- سوربیتول در شیرینیپزی
این ماده بهترین انتخاب برای تهیه شیرینیهای با مقدار کمی قند و بدون شکر میباشد، به ویژه برای افرادی که به دلیل مشکلات کبدی، التهاب کیسه صفرا، یا دیابت نیاز به کنترل قند خون دارند. سوربیتول همچنین میتواند به عنوان یک جایگزین برای مواد ضد پوسیدگی در تهیه مواد غذایی و لبهپردازش مواد لثه مورد استفاده قرار گیرد. در فرآیند پخت مواد غذایی مانند کیک، بیسکویت، نان، و دسر، سوربیتول منجر به پخت و تخمیر مخمر نمیشود.
این ویژگیهای منحصر به فرد سوربیتول باعث میشود که در صنعت مواد غذایی و شیرینیپزی به عنوان یک جایگزین موثر برای شکر و مادهای با کالری کم و خواص مفید بسیار مورد توجه قرار گیرد.